شیلنگ پنوماتیکی

سیستم‌های پنوماتیکی به سیستم‌هایی گفته می‌شود که به کمک گاز‌های فشرده، نیروی مکانیکی مورد نیاز را تولید می‌کنند. امروزه این سیستم‌ها کاربرد زیادی در صنعت دارد. شیلنگ پنوماتیکی (شیلنگ بادی ) وسیله‌ای است که عملکرد اصلی آن انتقال هوای فشرده شده به عملگرها (actuators)، شیرها و سایر قسمت‌های سیستم‌های پنوماتیکی است.
اجزای سیستم‌های پنوماتیکی اغلب به صورت مستقیم از طریق شیلنگ‌های پنوماتیکی به خط لوله‌ی انتقال هوا متصل می‌شوند. با این حال گاهی اوقات لازم است که این شیلنگ‌ها مقاوم‌سازی شوند تا طول عمر بیشتری داشته باشند. از آنجا که این نوع شیرها در ابعاد و انواع گوناگون وجود دارند باید به چند فاکتور مهم برای انتخاب آن‌ها توجه شود.

انتخاب شیلنگ پنوماتیکی مناسب

اولین فاکتور ساخت شیلنگ است. لوله‌هایی که برای انتقال هوا استفاده می‌شود، بنا به شرایط استفاده، ممکن است تنها از یک ماده ساخته شود یا از قسمت داخلی، به کمک الیاف نساجی، مقاوم‌سازی شود. شیلنگ‌های نیوماتیکی اغلب با یک یا چند لایه الیاف مقاوم از داخل و توسط یک پوشش محافظ از خارج مقاوم‌سازی می‌شوند.

تامین هوای مورد نیاز سیستم، شرایط اولیه را برای عملکرد لازم محصول تعیین می‌کند. انتخاب قطر لوله‌ها و شیلنگ‌ها با توجه به مقدار هوای گذرنده صورت می‌پذیرد. اگر قطر داخلی شیلنگی که کاربر انتخاب می‌کند بیش از حد کوچک باشد، جریان دچار خفگی می‌شود. افت شدید فشار، سرعت بیش از حد سیال را به دنبال دارد که می‌تواند عمر مفید سیستم را کاهش دهد. از طرف دیگر اگر قطر داخلی شیلنگی که کاربر انتخاب می‌کند بیش از حد بزرگ باشد، منجر به وزن بیش از حد، اندازه و قیمت بالاتر می‌شود.

همچنین لازم است کاربر اطمینان حاصل کند که محصولات انتخابی زیر بیشترین فشار کاری اعلام شده کار می‌کنند. تولیدکنندگان عموما بیشترین فشار کاری لوله‌ها را با اندازه‌گیری فشار ترکیدگی آن‌ها در دمای ۷۵ درجه‌ی فارنهایت و تقسیم آن به ضریب اطمینان مناسب تعیین میکنند.

برای حفظ امنیت محیط کار و جلوگیری از آسیب دیدن شیلنگ‌ها آن‌ها را به دور قرقره‌های ساده پیچیده یا به صورت سیم‌پیچ جمع می‌کنند.

انواع شیلنگ‌ پنوماتیک

شیلنگ‌های نیوماتیکی از ترموپلاستیک‌ها ساخته می‌شوند. ترموپلاستیک‌ها موادی پلیمری هستند که با افزایش دما بدون تغییرات شیمیایی ذوب می‌شوند. این شیلنگ‌ها ممکن است یک لایه یا چند لایه باشند. در ادامه رایج‌ترین انواع ترموپلاستیک‌های به کار برده شده در ساخت این شیلنگ‌ها را معرفی می‌کنیم.

• شیلنگ پلی‌اورتان (Polyurethane or PU)

این شیلنگ‌ها در مقابل سایش و پیچ‌خوردگی مقاومت خوبی از خود نشان می‌دهند. همچنین به علت انعطاف‌پذیری بالا قابلیت نصب در فضاهای کوچک را دارند. فشار ترکیدگی این شیلنگ‌ها ۱۰ بار و دمای کاری آن‌ها تا ۸۰ درجه‌ی سانتیگراد در نظر گرفته می‌شود. این شیلنگ‌ها در قطرهای خارجی ۴ تا ۱۶ میلی‌متر موجود هستند. علاوه بر اینکه در این شیلنگ‌ها سیال به راحتی جاری می‌شود، در اغلب موارد ضد حریق نیز هستند.

• شیلنگ پلی آمید (Polyamide or PA)

شیلنگ‌های پلی‌آمیدی که با نام شیلنگ‌های نایلونی نیز شناخته می‌شوند، سبک، مستحکم و دارای قطر ثابت با شعاع خمش مناسب هستند. میزان مقاومت خستگی این شیلنگ‌ها قابل توجه است و به همین علت تحمل فشار بیشتری نسبت به سایر شیلنگ‌ها دارند. از دیگر مزایای این شیلنگ می‌توان به جذب رطوبت بسیار پایین آن اشاره کرد.

• شیلنگ پلی‌اتیلن (Polyethylene or PE)

این شیلنگ‌ها از انعطاف نسبتا خوبی برخوردارند و همچنین مقاومت خوبی در برابر مواد شیمیایی با خلوص نسبتا پایین دارند. مقرون به صرفه بودن این شیلنگ‌ها ارزش خرید آن‌ها را دو چندان می‌کند.

• شیلنگ پی وی سی (Polyvinylchloride or PVC)

پلی‌وینیل کلراید که جزو ارزشمندترین محصولات صنایع پتروشیمی است، در ساخت شیلنگ‌های نیوماتیکی نیز استفاده می‌شود. شیلنگ‌های پی‌وی‌سی سبک و انعطاف‌پذیر هستند. این شیلنگ‌ها دارای قابلیت سترون‌سازی (sterilized) پی در پی را دارند، بدون اینکه آسیبی برای آن‌ها ایجاد شود. این شیلنگ‌ها قیمت اندکی دارند و به دلیل در دسترس بودن انتخاب مناسبی هستند.

• شیلنگ پلی‌پروپیلن (Polypropylene or PP)

این شیلنگ‌های پنوماتیکی از سایر شیلنگ‌ها سبک‌تر هستند و مقاومت بسیار خوبی در برابر حرارت و مواد شیمیایی دارند. همچنین سختی سطحی مناسب و انعطاف‌پذیری بسیار کمی دارند که از آن‌ها انتخابی مناسب برای شرایط سخت می‌سازد! به همین علت می‌توان درسیستم‌هایی با ارتعاش زیاد و فشار بالا از این شیلنگ‌ها استفاده کرد.